شرحی بر بیت مولانا

اُستن این عالم ای جان غفلت است
هوشیاری این جهان را آفت است
هوشیاری زان جهان است و چو آن
غالب آید پست گردد این جهان........
 
نویسنده : سلطان علی نایبی
 
برخی با استناد به این شعر مولانا بر آنند که انبیای الهی باید بشر را رها کنند تا هیچگونه هوشیاری ای در این دنیا نداشته باشند ،و انبیای الهی آدرس را اشتباه داده اند ،نه تنها آدرس اشتباهی داده نشده بلکه
 
اتفاقاً حضرت مولانا (ره) بر این است که انبیای الهی آدرس را کاملاً صحیح به بشریت عرضه نموده، فرمایش جناب مولانا ناظر به عملکرد انبیای الهی است او که خود پرورده این مکتب توحیدی است می فرماید:«اُستن این عالم ای جان غفلت است
هوشیاری این جهان را آفت است
هوشیاری زان جهان است و چو آن
غالب آید پست گردد این جهان........».... یعنی این که «تمام هوش صرف مادّیات شود امری مذموم است نه این که هیچ گونه هوشیاری در این دنیا نباشد اتفاقاً دونوع هوشیاری ضرورت دارد .هوشیاری اوّل : یعنی نباید تمام هوش صرف مادّیات شود .هوشیاری دوّم : یعنی معرفت و هوشیاری ای لازم است تا انسان غرق معرفت مادّی(هوشیاری مادّی) نگردد و معرفت الهی را برتر بشمارد.و «این هوشیاری دوّم ارتباط تنگاتنگی با هوشیاری اخروی دارد و جدای از آن نیست معرفت توحیدی یک معرفت بسیط است و تکّه تکّه نمی شود «هوشیاری زان جهان است » یعنی «هوشیاری اصلی همان هوشیاری توحیدی است که در امتداد همین هوشیاری توحیدی ای است که در دنیا حاصل می شود».«معرفت و هوشیاری توحیدی و وحیانی ثمره اش در آخرت متجلّی می شود و ای بسا عارفانی که در این همین دنیا به «هوشیاری زان جهانی» رسیده اند. منظور حضرت مولانا از «هوشیاری زان جهانی» «هوشیاری وحیانی » است که «زمان» بردار نیست و در این دنیا نیز قابلیّت تحقق را دارد.